Bilim Lisanı Olarak Latincenin Tercih Edilmesinin Ana Sebebi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Elde edilen tüm datalar, kökeninin tüm lisanları aşarak bilimsel bir topluluğun kendi ortalarında sohbet edebilmelerine dayandığını gösteriyor. Pekala işin aslı hakikaten de bu türlü mi?

Belki birçoğunuz haklı olarak dünyada ortak lisan olarak kullandığımız “İngilizce neden bilim lisanı olarak kullanılmıyor?” diyebilirsiniz. Lakin bilimsel manada kullanılmasının sebebini öğrendiğinizde bu duruma hak vereceksiniz.

Kökeni Carl Linnaeus’un çalışmalarına kadar uzanıyor.

Linnaeus, bilimsel olarak herkesin konuşabileceği ve birbirlerinin ne demek istediklerini anlayacakları ortak bir lisan yaratmak istemiş; ortaya da Latince çıkmış. Bilimde sınıflandırma tabirleriyle çeşitleri tanımlamak için sadece iki Latince kelimeden oluşan ikili isimlendirme sistemini de böylelikle doğurmuş.

Peki bilim için Latincenin tercih edilmesinin ana sebebi neydi?

En kolay manayla söz edeceksek bunun sebebi Latincenin meyyit bir dil olması. Hiçbir millet ve devlet Latinceyi ana lisan olarak kullanmıyor, bu da lisanın değişmemesini sağlıyordu. Böylelikle bilim insanları, bilim ismine bu lisana sahip çıkmaya karar verdiler fakat 18. yüzyıldan itibaren bilim ismine başka lisanlarla de yayınlar yapılmaya başlandı.

Dillerin değişmesi Latinceyi öldürmedi elbette. Hala kullanan bilim insanları vardı, ki günümüzde bile birçok alanda faal olarak kullanıyoruz.

İkili isimlendirme sisteminin bilim için ehemmiyeti büyüktür.

18. yüzyıldan evvel Dünya’daki canlılar için belli bir isimlendirme sistemi yoktu. Bilim insanları, birebir şeyi tartışsalar da bundan bihaberlerdi çünkü ortak bir terim yoktu. Bu durum da tanım etmeyi zorlaştırıcı bir etmendi, bilimde yanlışa yer olmadığı üzere ekstra kusur hissesini artıran bir durum kelam konusuydu.

Problemin üstesinden gelmek ismine İsveçli biyolog Carl Linnaeus, günümüzde hala kullandığımız değerli isimlendirme sistemini icat etti. Bundan ötürü kendisine isimlendirme ve sınıflandırma bilimi olan “taksonominin babası” unvanı da verildi.

Carl Linnaeus; dişi ve erkek organ sayısı, bitki­nin çiçekli olup olmadığı üzere sınıflandırmalar yapıyordu.

Doğa bilimciler, Lin­naeus’un sınıflandırma tekniklerini ve taksonomi çalışmasını uzun yıllar kullandılar. Ancak bu sınıflandırma her vakit doğal münasebetlere dayanmadığından yepyeni sistemin değiştirilmiş halleri tercih edildi. Misal bir sınıflandırmayı hayvanlar alemine de uyarladı lakin birebir türden bir muvaffakiyet elde edemedi.

Ölü bir lisan olduğu için kimi tabirlerin okunuşu sizi korkutmasın. Zira kimse tam olarak nasıl söylem edildiğini bilmiyor.

Bir böcekbilimci olan Arnold Menke, 1977’de bir böcek tipi keşfediyor. Bu çeşidin daha evvel karşılaştığı cinslere benzemediğini görerek yanındaki bireye dönüp “Aha, farklı bir tür” diyor ve yanındaki kişi de anlamayarak “Ha?” reaksiyonunu veriyor. İşte böylece keşfettiği yeni cins olan Avustralya yaban arısına Aha ha adını veriyor. Evet, Latince bazen de cümbüş için kullanılabiliyor!

Uzun lafın kısası bilim lisanı olarak kullandığımız Latincenin şu an yalnızca bilim insanları tarafından kullanılması, “Bir lisanı son konuşan kişi öldüğünde, o lisan de ölür” mantığına nazaran meyyit lisanları bilimde kullanmak yanlış anlaşılmalara mahal vermemek açısından hayli kıymetli görünüyor.