Genetik mi Yoksa Çalışmak mı: Sportmenlerin Sahip Olduğu Genler, Onların Performansını Ne Tarafta Tesirler?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Genler, insan bedeni noktasında birçok açıdan hayli belirleyicidir. Lakin atletlerin kıymetli karşılaşmalarda gösterdikleri performansların, genlerle ne kadar bağlı olduğu merak edilen bir detaydır.

Gelin, bu sorunun karşılığını verelim.

Aslında kalıtımın, insanların fizikî performansı üzerinde değerli tesirleri olduğu hâlihazırda bilinmekte.

Bugüne kadar yapılmış araştırmalar 200’den fazla genin, fizikî performansla alakalı olduğunu gösterir. Fakat bu tesirin ölçüsünü belirlemek, kolay değildir. Zira bu noktada birçok faktör tesirlidir. 

Dayanıklılık, beden yapısı ve güç, atletlerin performansını belirleyen temel etkenlerdir. Genetik faktörlerin bu özellikler üzerindeki tesiri ise tıpkı seviyede değildir. 

Her spor kısmının kendine has özellikleri olduğundan, her spor kısmıyla ilgilenen atletlerin sahip olması gereken fizikî özellikler birbirinden farklıdır. 

Örneğin basketbolda uzunluk epeyce değerlidir ve genetik faktörlerin uzunluk üzerindeki etkisi %60-%80 ortası bir oranla epey yüksektir.

İnsan bedenindeki; kalp damar, teneffüs, hudut sistemi üzere farklı sistemlerin, fizikî performans üzerinde tesiri vardır. 

Mesela oksijenin dokulara tertipli olarak ulaştırılabilmesi, kasların fonksiyonunu yerine getirebilmesi açısından epeyce değerlidir. Maksimal oksijen tüketimi olarak söz edilen bu özellik üzerinde genetik faktörlerin tesiri yaklaşık %50’dir.

Benzer formda kalp tarafından pompalanan kan hacmi üzerinde, genetik faktörlerin tesiri ise %42-%46 arasındadır. Ayrıyeten son yıllarda genetik faktörlerin rolünü belirlemek üzere yapılan araştırmalarda, bilhassa iki genin katkısı daha detaylı halde anlaşılmıştır.

Bu genlerden ACE, kan damarlarının daralmasından, kan basıncından ve kanın deveran sistemindeki hareketinin denetim edilmesinden sorumludur. ATCN-3 geni ise kasların güçlü ve süratli bir formda kasılmasından sorumludur.

Bu genin, X ve R alelleri halde iki farklı biçimi bulunur.

Araştırmalar, gücün kıymetli olduğu spor kollarındaki sportmenlerin R aleline, dayanıklılık gerektiren spor kısımlarındaki atletlerin ise X aleline sahip olduğunu göstermekte.