Dünya üzerinde her gün onlarca sarsıntı oluyor lakin bunların birden fazla yalnızca belirli bölgelerde hissediliyor.
Peki, yeterince büyük bir deprem tüm dünyada hissedilebilir mi?
Büyük sarsıntılar ne kadar genişleyebilir?
Depremler, yer kabuğundaki kırılmalar sonucunda oluşan sismik dalgalarla yayılıyor. Bu dalgalar, yer yüzeyine gerçek yayıldıkça da güçlerini kaybediyorlar. Lakin birtakım çok büyük sarsıntılar, kilometrelerce ötede bile hissedilebiliyor.
Örneğin, 1960’ta Şili’de gerçekleşen 9,5 büyüklüğündeki Valdivia Sarsıntısı, tarihin en büyük zelzelesi olarak biliniyor ve yalnızca Güney Amerika’da değil, Asya’dan bile hissedildi.
Ama bu, dünya genelinde herkesin hissettiği bir olay olmadı. Sismik dalgalar epey güçlüydü ama tekrar de dünyanın her köşesine ulaşacak kadar tesirli olamadı.
2004’teki 9,1 büyüklüğündeki Sumatra Depremi’nde de taban, dünyanın her yerinde en az 1 cm dikey olarak yer değiştirdi. Ancak bu türlü bir değişiklik beşerler tarafından algılanmadı zira saniyeler içinde meydana gelmişti ve beşerler olarak bu yer değiştirmeyi hissedecek kadar hassas değiliz.
Depremler sırasında ortaya çıkan enerjiyi anlamanın en uygun yolu, sismik dalgaların nasıl hareket ettiğini incelemek.
Bu dalgalar, yer kabuğu boyunca yayılarak insanlara kadar ulaşıyor. Fakat bu dalgaların gücü her noktada tıpkı değil. Dünyanın farklı yerlerindeki yer kabuğunun yapısı, bu dalgaların suratını ve şiddetini etkileyebiliyor.
Aslında günümüzde, tüm dünyayı etkileyen bir zelzele olmasa bile dünyanın her yerindeki sismometreler en küçük sarsıntıları bile kaydedebiliyor.
Dünyanın bir ucundaki büyük bir sarsıntı, öteki ucunda yaşayan beşerler tarafından hissedilmese de sismik dalgaların varlığı kesin olarak belirlenebiliyor.
Bilim insanları bu sayede sarsıntının kaynağını ve gücünü epey süratli bir biçimde tespit edebiliyorlar. Yani aslında gezegenimizin nabzını tutuyorlar da diyebiliriz.
Peki, herkesin tıpkı anda bir zelzelesi hissetmesi mümkün mü?
Teorik olarak, gezegenimizin çekirdeği ve mantosundaki devasa hareketlenmelerle oluşan bir mega zelzele, yüzeyde çok geniş bir alana yayılabiliyor.
Ancak bu dalgaların tüm dünyayı birebir anda etkilemesi oldukça sıkıntı bir senaryo. Bunun yerine, dünyanın muhakkak noktalarında büyük tesirler yaratırken, uzak bölgelerde yalnızca hassas sismometrelerle algılanabilirler.
Yani herkesin teğe bir hissedeceği kadar büyük bir sarsıntı teorik olarak mümkün olsa bile pratikte bu oldukça düşük bir ihtimal.
Bu içerikleri de inceleyebilirsiniz:
Bir Bireye Kendi Kan Kümesi Dışında Bir Kümeden Kan Nakli Yapılırsa Neler Olur? Düşünmek Bile İstemezsiniz!
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.