Amerikan Sinemalarında Gördüğümüz Bu Rögar Kapaklarının Altından Neden Buhar Çıkıyor?

New York denildiğinde aklınızda canlanan görüntüde yer alan şeyleri bir düşünün. Çoğunuzun, rögarlardan ya da turuncu-beyaz borulardan çıkan buharı bu görüntünün içine dahil ettiğini biliyoruz.

Özellikle de sinemalarda sıkça rastlıyoruz ve Türkiye’de bir örneği olmadığı için garipsiyoruz. Bu buharların neden çıktığı ve zararlı olup olmadığı da herkesin başında soru işareti oluşturuyor.

Neredeyse bütün kenti buhar yoluyla ısıtıyorlarmış!

New York’ta kışın binaları ve suları ısıtmak, yazın ise soğutma sistemlerine güç sağlamak için için kullanılıyor. Restoranlardaki bulaşıkları yıkamak, hastane ekipmanlarını sterilize etmek üzere birçok fonksiyonu daha bulunuyor. 

1800’lerden bugünlere büyüyerek gelmiş.

Dünyanın en büyük buhar sistemi, New York’ta bulunur. Bu sistemin sahibi de Con Edison şirketidir. 

Buhar sistemi, 1800’lerin başında yalnızca 350 müşteri ile kullanılmaya başlanmıştır. 1920-1930’lara gelindiğinde altın çağını yaşayarak 100.000 bina ve 2.500 müşteriye kadar ulaşmışlardır. Günümüzde ise 2.000 binaya hizmet vererek popülerliğini sürdürmektedir.

Bir buhar sistemi, kentin silüetini değiştirebilir mi?

Con Edison şirketinin buhar operasyonları lider yardımcısı Saumil Shukla, “Buhar sistemi olmasaydı, Manhattan’ın kartpostal silüeti büsbütün farklı olurdu. İçinden bir cins baca çıkan yüksek binalar olurdu.” diyerek sistemin büyüklüğünü açıklamıştır. 

Buhar sistemini kullanan binalar ortasında Metropolitan Sanat Müzesi, Empire State Binası ve Birleşmiş Milletler Genel Merkezi üzere değerli binalar da bulunmaktadır. 

New York’ta bu kadar fazla kullanılan bu sistem, neden öteki yerlerde kullanılmıyor? 

Buhar sistemi sadece nüfusun çok ağır olduğu yerlerde kullanılabiliyor. Zira bu sistemi kurmak ve devam ettirmek çok büyük alt yapı ve işletme maliyetlerine sahip. 

Az yahut orta nüfuslu yerlerde maliyeti ucuzlatmak bir yana masrafları nedeniyle epey pahalılaştıracağı için tercih edilmemektedir. İşte bu yüzden de her yerde karşımıza çıkmıyor. 

Buhar sistemi ve kalabalık nüfus süper bir ikili!

Buhar sistemi, nüfusun fazla olduğu yerlerde yalnızca maliyeti düşürmekle kalmaz tıpkı vakitte çevreyi de korur. 

Bu durumu Con Edison sözcüsü Joe Petta çok hoş bir örnekle açılar; “Hangisi etraf için daha âlâ; şehre otobüsle gelen 50 kişi mi, yoksa 50 farklı araca binen 50 kişi mi?“

Buhar sisteminin Avrupa’daki temsilcisi: Paris

Avrupa’da nüfus olarak kalabalık yerleri düşündüğümüzde aklımıza çabucak Paris gelecektir. New York’taki kadar yaygın olmasa da Paris’te de buharlı sistem kullanılmaktadır. 

Paris, Avrupa’nın en büyük sistemidir ve Avrupa’nın yıllık buhar üretiminin iki katından fazlasına sahiptir. 

Rögarlardan çıkan buharlara temas edersek yanar mıyız?

Yer altından çıkan buharlar aslında sistemde kullanılanlar değil, buharları taşıyan borulara damlayan su yahut öteki kaynaklar. Yani nedeni çoğunlukla kolay bir yoğuşmadır.

Bu yüzden birçok kişinin pis yahut zehirli olarak gördüğü buharların hiçbir ziyanı yok. 

Buharların ziyan vereceği düşünüldüğünde turuncu-beyaz bacalar devreye giriyor.

Zaman vakit borulara yapılan bakımlar sırasında yahut borularda rastgele bir sorun olduğunda insanlara ziyan vermemesi için turuncu-beyaz bacalar yerleştirilir.  Bu bacalar sayesinde buhar insan uzunluğundan daha yükseğe alınmış ve ziyan engellenmiş olur. 

Böyle büyük bir sistemde hiç kaza olmuyor mu?

2007 yılında yaşanan bir kazada 80 yıllık borulardan biri patladı ve 40’tan fazla kişi yaralandı, bir kişi de hayatını kaybetti. Bu kaza dışında böylesine büyük çaplı bir kaza yaşanmamış olmakla birlikte nadir de olsa kazalar yaşanabilmektedir. 

Sonuç olarak bu buhar sisteminin, kentin ikonikleşmiş görüntülerini yaratması dışında sayısız avantajı vardır. New York nüfusuna büyük kolaylık sağlayan bu sistem boşuna ikonikleşmemiş!