Bilime Nazaran Diğerlerinin Arbede Etmesini İzlemekten Neden Zevk Alıyoruz?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bunun arkasında hem ruhsal hem de biyolojik birtakım sebepler yatıyor.

Hatta birtakım kişilik özelliklerini barındıranların izlemekten zevk aldığı dövüş sanatları bile var.

Bunun sebeplerinden birincisi evrimsel kökene dayanıyor.

İnsanlar tarih boyunca topluluk içinde yaşamış ve hayatta kalabilmek için öteki bireylerin davranışlarını gözlemlemeye gereksinim duymuştur. Sosyal etkileşimlerin izlenmesi, bireylere hangi davranışların kabul gördüğünü ve hangilerinin risk taşıdığını anlamada yardımcı olmuştur.

Bir arbedenin izlenmesi de bu içgüdünün bir uzantısı olabilir; izleyen kişi çatışma sırasında oluşan stratejileri ve tepkileri müşahedeler ve öğrenir.

Dövüşleri izlemekten en çok kim keyif alıyor?

Bloomington Indiana Üniversitesinde yüzlerce öğrencinin katıldığı bir anket yapıldı. Karma dövüş sanatlarını izlemekten daha fazla zevk alanların, endişe hissini sevenlerin ve daha risk arayan şahıslar olduğu bulundu.

Ancak burada bir ayrıntısı belirtelim. Ankete katılanların dikkatini çeken şiddet değildi. Konu dramdı. Dövüşçüler ve boksörler bedenlerini ve hayatlarını ortaya koyarken kaybedebileceği en fazla şey gururları ve seyirci de buradaki dramın yüksekliğinden ötürü müsabakayı daha heyecanlı buluyor.

Bir öteki kıymetli nokta, dopamin ismi verilen kimyasal hususun bu süreçteki rolü.

Dopamin, beyindeki ödül merkeziyle bağlantılı ve ekseriyetle haz verici tecrübelerde salınıyor. Başkalarının çatışmasını izlemek, beynimizin ödül sistemini tetikleyebiliyor ve bir cins heyecan ya da tatmin duygusu yaratabiliyor. Bu durum, aksiyon dolu sinemalardan, spor karşılaşmalarındaki rekabete kadar geniş bir yelpazede hissedilen misal bir reaksiyona benziyor.

Başkalarının kavgalarını izlerken empati ve ahlaki yargılar da devreye giriyor.

Sosyal Psikolog Albert Bandura, insanların bir çatışmayı izlerken taraf tuttuğunu ve bu süreçte kendi etik bedellerine nazaran reaksiyon verdiğini belirtiyor. Bu, izleyicinin olayları ahlaki bir çerçevede değerlendirmesine ve hakikat ya da yanlış konusunda kendi içgüdüsel yargılarını oluşturmasına neden oluyor. İzleyiciler, bu sayede hem kendi toplumsal statülerini hem de çevresel münasebetlerini dolaylı olarak sınıyor.

Araştırmalar, bu duruma daha spesifik bir boyut ekleyerek, medyada yer alan çatışma sahnelerinin gerçek hayatta şiddet içeren davranışlara yol açabileceğini de öne sürüyor. Örneğin, Bandura’nın “Sosyal Öğrenme Teorisi” bu tip gözlemsel öğrenmelerin, özellikle çocuklarda, saldırgan davranışların pekişmesine neden olabileceğini savunuyor.

Kısacası, diğerlerinin hengame etmesini izlemekten zevk almak karmaşık bir insan yansısı. Her ne kadar bu durum rahatsız edici bir merak üzere görünse de beşerler tarih boyunca çatışma izleme davranışını sergileyerek toplumsallaşma, öğrenme ve ahlaki duruşlarını sorgulama fırsatı buldu.

Bu içerikleri de inceleyebilirsiniz: